مضمون خطبه غدیر در طول قرن‌های متمادی، به چند صورت در منابع حدیثی و تاریخی شیعی و سنی نقل شده است. وجه «اشتراک تمام آنها، اعلان ولایت حضرت علی(ع) است. عبارت
«مَنْ کُنْتُ مَولاهُ فَهذا عَلِی مَولاهُ (هرکه من مولای او هستم، این علی مولای اوست.)»
در همه این نقل‌ها مشترک است.[ 1 ] این بند از خطبه با عنوان حدیث غدیر معروف شده است.
به گفته علامه طباطبایی این حدیث، متواتر بوده و از تعداد زیادی از صحابه نقل شده است و بسیاری از علمای شیعه و سنی به تواتر آن اعتراف کرده‌اند.[ 2 ] از نظر سمهودی، از عالمان شافعی مذهب در قرن نهم و دهم قمری، این حدیث صحیح است و هیچ تردیدی در آن نیست.[ 3 ]
نقل‌های مستقیم
به گفته علامه امینی، این حدیث را احمد بن حنبل از 40 طریق، ابن جریر طبری از 72 طریق، جزری مقری از 80 طریق، ابن عقده از 10۵ طریق، ابوسعید سجستانی از 120 طریق، ابوبکر جعابی از 12۵ طریق،[ 4 ] و حافظ ابوالعلاء العطار همدانی نیز از 2۵0 طریق،[ 5 ] نقل کرده‌اند.
برخی از علمای رجال و حدیث‌شناس اهل سنت، اَسناد این حدیث را زیاد دانسته و بیشتر اسناد آن را صحیح و حسن به‌شمار می‌آورند.[ 6 ] در میان راویان این حدیث، حدود 90 نفر از صحابه و 84 نفر از تابعین[ 7 ] قرار دارند.
نقل‌های غیر مستقیم
علاوه بر نقل‌های مستقیم از سوی این افراد، برخی این حدیث را از کسانی که در غدیر خم حاضر بوده‌اند، شنیده و نقل کرده‌اند. ابی الطفیل از سی نفر،[ 8 ] عامر بن لیلی الغفاری از هفده نفر،[ 9 ] عمیره بن سعد از دوازده نفر،[10] زید بن ارقم از شانزده نفر،[11] زیاد بن ابی زیاد از دوازده نفر،[12] زاذان ابی عمر از سیزده نفر،[13] عبدالرحمن بن ابی لیلی از دوازده نفر،[14] عبد خیر و عمرو ذی مره و حبة العرنی از دوازده نفر،[15] ابوهریره و أنس و أبی سعید از نُه نفر،[16] ابی قلابه از دوازده نفر،[17] حبه بن جوین از ؟نفر، زید بن یثیغ از دوازده نفر،[18] سعید بن وهب از پنج یا شش نفر[19] شنیده و نقل کرده‌اند.
پی نوشت
خسروی سرشکی، «نقل‌های حدیث غدیر در منابع روایی قرن سوم و چهارم [اهل سنت]»، 1۳77ش، ص1۵4–161.
طباطبایی، المیزان، 1۳90ق، ج۵، ص196.
سمهودی، جواهر العقدین فی فضل الشرفین، 140۵ق، ج2، بخش اول، ص97.
امینی، الغدیر، ج1، ص40.
امینی، الغدیر، ج1، ص1۵8.
ابن حجر عسقلانی، فتح الباری، ج7، ص61؛ سمهودی، جواهر العقدین فی فضل الشرفین، 140۵ق، ج2، بخش اول، ص98.
امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج1، ص129–1۵1.
ابن حنبل، ج4، ص۳70.
ابن حجر عسقلانی، الإصابة، 141۵ق، ج۳، ص484.
ابن مغازلی، مناقب، ج1، ص66.
ابن حنبل، مسند احمد، ج۵، ص۳70.
ابن حنبل، مسند احمد، ج1، ص88.
ابن حنبل، مسند احمد، ج1، ص84.
ابن حنبل، مسند احمد، ج1، ص119؛ خطیب، ج16، ص۳48.
ابن مغازلی، مناقب، 1412ق، ص۵4.
هیثمی، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت، دارالفکر، ج9، ص1۳6.
دولابی، ج۳، ص928.
ابن حنبل، مسند احمد، ج1، ص118.
ابن حنبل، مسند احمد، ج۵، ص۳66.
منبع: ویکی شیعه
نظر دهید