عید غدیر خم

1- عید خلافت و ولایت

زیاد بن محمد گوید: بر امام صادق(ع) وارد شدم و گفتم: آیا مسلمانان عیدى غیر از عید قربان و عید فطر و جمعه دارند؟ امام(ع) فرمود: آرى، روزى که رسول خدا(ص) امیرمؤمنان(ع) را (به خلافت و ولایت) منصوب کرد.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در سال دهم هجرت از سوی خداوند متعال مأمور شد که در مناسک حج شرکت کند و انحرافاتی را که در این تکلیف باشکوه عبادی سیاسی اجتماعی اسلام در طول تاریخ پیش آمده بود، به مردم گوشزد کند.
به دنبال این مأموریت الهی، در ماه ذی القعده سال دهم دستور داد که در شهر مدینه و میان قبایل اعلان کنند که رسول خدا عازم خانه خداست.

واقعه غدیر از مهم‌ترین وقایع تاریخ اسلام است که در آن، پیامبر اسلام(ص) هنگام بازگشت از حجة الوداع در 18 ذی‌الحجه سال دهم قمری در غدیر خم، امام علی(ع) را جانشین خود معرفی کرد. حاضران در آن واقعه که بزرگان صحابه نیز در میان‌شان بودند، با امام علی(ع) بیعت کردند.

مضمون خطبه غدیر در طول قرن‌های متمادی، به چند صورت در منابع حدیثی و تاریخی شیعی و سنی نقل شده است. وجه «اشتراک تمام آنها، اعلان ولایت حضرت علی(ع) است. عبارت 

«مَنْ کُنْتُ مَولاهُ فَهذا عَلِی مَولاهُ  (هرکه من مولای او هستم، این علی مولای اوست.)»

یکی از مواردی که در کتب و مقالات علمی مطرح می شود، توضیح مفاهیم کلیدی آن اثر است که به خواننده کمک می کند تا اثر را درک کند، به همین دلیل است که در بحث ما معنای برخی از کلمات پرکاربرد ذکر شده است.

1.1 - غدیر

جغرافی نویسان و تاریخ نگاران، محل غدیرخُم را بین مکه و مدینه دانسته اند. در راه مکه تا مدینه، در 200 کیلومتری مکه و 300 کیلومتری مدینه، برکه‌ی آبی به نام «خُم» وجود داشت که با عنوان «غدیرخُم» شناخته می شد.

غدیر خم در ۳–4 کیلومتری جحفه واقع شده و جحفه در 64 کیلومتری مکه قرار دارد که یکی از میقات‌های پنجگانه‌است.

خطبه یا خطابه غدیر سخنرانی پیامبر گرامی اسلام(ص) است که در در 18 ذی‌حجه سال دهم قمری در بازگشت از حجة الوداع در منطقه غدیر خم آن را بیان کرده و در این خطبه حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین خود به مردم معرفی کرد و در این رابطه بیعت گرفت. 

بخش اول: حمد و ثنای الهی