ویلیام هیلی سولیوان William Healy Sullivan آخرین سفیر آمریکا در ایران در فاصله دی ماه 1355 تا فروردین 1358 بود متنی که در ادامه می خوانید قسمتی از گزارشی با عنوان نظر اجمالی بر اوضاع و روابط ایران است که وی در اردیبهشت 1357 برای وزارت خارجه آمریکا نوشته است:
اولین مرحلهٔ فعالیت سیاسی و مبارزهٔ امام خمینی با اعتراض به تصویب نامهٔ انتخابات انجمن های ایالتی و ولایتی آغاز شد. از دیدگاه حضرت امام، این تصویب نامه موجب تضعیف اسلام و افزایش حضور بهائیان در حکومت می شد. از این رو، ایشان پس از رایزنی با علمای بزرگ قم با آن به مخالفت پرداختند و دولت را مجبور به لغو آن کردند. پس از مطرح شدن انقلاب سفید و همه پرسی آن، امام خمینی و تعدادی از علما، نخست از شاه در این باره توضیح خواستند اما با بی اعتنایی و توهین او مواجه شدند.
لینگن کاردار سفارت آمریکا در 27 شهریور 1358(18 سپتامبر 1979) ، یعنی در زمانی که اعضای مجلس خبرگان قانون اساسی دربارۀ اصل «ولایت فقیه» بحث و گفت وگو می کردند، در گزارشی مخفیانه به دولت خود در آمریکا می نویسد:
اگر در ایران رفراندومی (نظرخواهی) در مورد ولایت فقیه برگزار شود ، این ایده سیاسی بدون شک مورد تصویب عظیمی قرار خواهد گرفت.
(اسناد، ج 2، ص 314)
...
سند زیر که از «تل آویو» پایتخت رژیم صهیونیستی به زبان عبری به واشنگتن فرستاده تشده و رونوشت آن را به سفارت آمریکا در تهران ارسال کرده اند، حکایت از آن دارد که هم سران رژیم صهیونیستی و هم حاکمان آمریکا در مکاتبات مخفی و سرّی خود به قدرت و قوّت انقلاب اسلامی و شخصیت ممتاز امام خمینی اقرار می کرده و نگران آن بوده اند که جمهوری اسلامی، علاوه بر محبوبیتی که نزد مردم دارد، با انجام همه پرسی قانون اساسی به یک حکومت کاملاً قانونی تبدیل شود.
در این سند آمده:
ضدیت ایرانیان با صهیونیسم به گونه ای بود که وقتی انورسادات رئیس جمهور مصر خط خود را از مبارزان با صهیونیسم جدا کرد و قرار داد صلح با آنها امضا نمود، در اکثر شهرهای ایران مردم تظاهرات کردند و مخالفت خود را با این قرارداد اعلام نمودند. در این باره سفارت آمریکا در ایران به صورت مخفیانه این گزارش را به کشور خود مخابره کرده است
26 مارس 1979 (6 فروردین 1358)
موضوع: عکس العمل ایرانی ها در قبال قرارداد صلح مصر و اسرائیل
جایگاه امام خمینی در حرکت های سیاسی ایران قبل از انقلاب و بعد از انقلاب چنان واضح و آشکار و غیرقابل انکار بود، که حتی دشمن درجۀ اوّل او، یعنی آمریکا نیز مخفیانه به آن اقرار می کرد. به سند زیر در این باره توجه کنید:
پل بین مشروعیت و حاکمیت در ایران امروز در رهبری پرجاذبه آیت الله خمینی تجلی می کند ...، قدرت جاذبه خمینی و خصوصیت آشتی ناپذیر او نسبت به شاه او را به عنوان یگانه رهبر مهم در ایران جلوه گر ساخت.
(اسناد لانه جاسوسی، ج 2، ص 161)
آمریکایی‌ها هیچ‌گاه به‌طور علنی، به خودباوری ایرانیان و روحیۀ استقلال طلبی آنان اشاره‌ای نمی‌کنند، گرچه محرمانه و در گفتگوهای مخفی میان خود به آن اعتراف دارند. در اسناد لانه جاسوسی در سندی مخفی با عنوان سفر به کپکان در اسفند ١٣٥٧ یعنی کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دو نفر از افسران نیروی هوایی آمریکا به نام های شیفر.تی.اکی با اسم رمز AAIRA و جانسون.
رفتار غرب و به خصوص آمریکا با مردم ایران از کودتای 1332 تا انقلاب اسلامی 1357 ، سبب شد که مردم ایران نگرشی منفی به آمریکا داشته باشند. آنان می دانستند که آمریکا برای حفظ منافع و سلطۀ خود در ایران به هر اقدامی دست می زند. این نگرش منفی، در رفتار و شعار ایرانیان، به خصوص بعد از انقلاب اسلامی، نشان داده می شد. آمریکایی ها از شیوه های مختلف تبلیغاتی و به ویژه رسانه ها استفاده می کردند تا بر نگرش ایرانیان تأثیر بگذارند.
پروژه جهانی سازی که هم اکنون دولت آمریکا داعیه‌دار آن است با تسلط بر فرهنگ و همچنین دیپلماسی فرهنگی کشورها تحقق می یابد و سال هاست که آمریکا این رویه را نه برای پیشرفت کشورها بلکه برای تأمین منافع خود پیش گرفته و اجرا می کند. اسناد سفارت آمریکا در دوران پهلوی ضمن اشاره به قرابت با ایران و مدرنیزه کردن آن برای تأمین منافع خود بیان می کنند:
نظام سلطه در گذشته، از «قدرت سخت» برای گسترش نفوذ و کسب منافع خود استفاده می کرده است. اما در قرن اخیر از راهبرد «قدرت نرم» بهره می گیرد. قدرت نرم عبارت است از توانایی شکل دهی به باورها، گرایش ها و ترجیحات دیگران. قدرت نرم از نوع اقناع و قدرت سخت از مقوله وادار و اجبارکردن است.