همه‌پرسی از نوع حکومت در ایران، آن هم حدود دوماه بعد از انقلاب و استقبال بی نظیر مردم از آن، در تاریخ سابقه نداشت. این همه پرسی و نتایج آن، حتی ویلیام سولیوان، سفیر وقت آمریکا در ایران را وادار کرد که حقیقت را محرمانه به دولت خود بگوید و اعتراف کند که مردم ایران به شدت با نظام سلطنت پهلوی مخالف هستند. سولیوان در این نامه می نویسد:
از: سفارت آمریکا، تهران
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی. فوری
خیلی محرمانه
4 آوریل 1979 (15 فروردین 1358 )
اولین مرحلهٔ فعالیت سیاسی و مبارزهٔ امام خمینی با اعتراض به تصویب نامهٔ انتخابات انجمن های ایالتی و ولایتی آغاز شد. از دیدگاه حضرت امام، این تصویب نامه موجب تضعیف اسلام و افزایش حضور بهائیان در حکومت می شد. از این رو، ایشان پس از رایزنی با علمای بزرگ قم با آن به مخالفت پرداختند و دولت را مجبور به لغو آن کردند. پس از مطرح شدن انقلاب سفید و همه پرسی آن، امام خمینی و تعدادی از علما، نخست از شاه در این باره توضیح خواستند اما با بی اعتنایی و توهین او مواجه شدند.
سند زیر که از «تل آویو» پایتخت رژیم صهیونیستی به زبان عبری به واشنگتن فرستاده تشده و رونوشت آن را به سفارت آمریکا در تهران ارسال کرده اند، حکایت از آن دارد که هم سران رژیم صهیونیستی و هم حاکمان آمریکا در مکاتبات مخفی و سرّی خود به قدرت و قوّت انقلاب اسلامی و شخصیت ممتاز امام خمینی اقرار می کرده و نگران آن بوده اند که جمهوری اسلامی، علاوه بر محبوبیتی که نزد مردم دارد، با انجام همه پرسی قانون اساسی به یک حکومت کاملاً قانونی تبدیل شود.
در این سند آمده:
رفتار غرب و به خصوص آمریکا با مردم ایران از کودتای 1332 تا انقلاب اسلامی 1357 ، سبب شد که مردم ایران نگرشی منفی به آمریکا داشته باشند. آنان می دانستند که آمریکا برای حفظ منافع و سلطۀ خود در ایران به هر اقدامی دست می زند. این نگرش منفی، در رفتار و شعار ایرانیان، به خصوص بعد از انقلاب اسلامی، نشان داده می شد. آمریکایی ها از شیوه های مختلف تبلیغاتی و به ویژه رسانه ها استفاده می کردند تا بر نگرش ایرانیان تأثیر بگذارند.
پروژه جهانی سازی که هم اکنون دولت آمریکا داعیه‌دار آن است با تسلط بر فرهنگ و همچنین دیپلماسی فرهنگی کشورها تحقق می یابد و سال هاست که آمریکا این رویه را نه برای پیشرفت کشورها بلکه برای تأمین منافع خود پیش گرفته و اجرا می کند. اسناد سفارت آمریکا در دوران پهلوی ضمن اشاره به قرابت با ایران و مدرنیزه کردن آن برای تأمین منافع خود بیان می کنند:
در اسنادلانه‌جاسوسی که اسناد‌محرمانه‌آمریکایی هاست، نامه‌هایی و گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می دهد آمریکایی ها جز به منافع خودشان در ایران نمی اندیشیده اند و برای رسیدن به این منافع نه تنها از حکومت مستبد پهلوی حمایت می کردند، بلکه ابزارلازم برای سرکوب ملتّ را به آنها می دادند و حتی توصیه به سرکوب بیشتر مردم هم می کردند. به سند زیر نگاه کنید:
از: اطلاعات و تحقیقات دیوید. ا. مارک. اکتینگ
به: وزیر وزارت امور خارجه، یادداشت توجیهی سرّی
قانون کاپیتولاسیون (به معنای مصونیت همه اتباع امریکایی حاضر در ایران از رسیدگی قضایی و واگذاری این حق به نماینده حقوقی امریکا بود، در حالی که ایرانیان ساکن آمریکا به هیچ وجه از چنین حقی برخوردار نبودند.) که تصویب آن با پشتیبانی محکم شاه صورت گرفت. این قانون کاملاً در تعارض با استقلال و هویت ایرانی بود. در زمان تصویب، سفیر آمریکا که خوشحال به نظر می رسید، به ملاقات شاه می رود. سند زیر گزارش خیلی محرمانه سفارت از این ملاقات است
قانون کاپیتولاسیون (به معنای مصونیت همه اتباع آمریکایی حاضر در ایران از رسیدگی قضایی و واگذاری این حق به نماینده حقوقی آمریکا بود درحالی که ایرانیان ساکن آمریکا به هیچ وجه از چنین حقی برخوردار نبودند) که تصویب آن با پشتیبانی محکم شاه صورت گرفت؛ این قانون کاملا در تعارض با استقلال و هویت ایرانی بود. در زمان تصویب، سفیر آمریکا که خوشحال به نظر می رسید، به ملاقات شاه می رود.
سند زیر، گزارش خیلی محرمانۀ سفارت از این ملاقات است:
تاریخ: ١٧ سپتامبر ١٩٦٤ (٢٦ شهریور ١٣٤٣ )